I. Định nghĩa:Học thuyết năm giới là lý thuyết âm dương, tương tác cụ thể hơn trong bài toán quan sát, quy nạp với sự liên quan của các sự đồ vật trong thiên nhiên.Trong y học, học thuyết năm giới được áp dụng để quan liền kề quy nạp và nêu lên sự đối sánh trong hoạt động sinh lý, căn bệnh lý các tạng phủ:để chẩn đoán bệnh tậtđể tìm kỹ năng và tính năng của thuốcđể tiến hành công tác chế tao thuốc men
II. Văn bản của giáo lý ngũ hành:1. Năm giới là gì ?Người xưa thấy gồm 5 loại vật chất chính: kim, mộc, thủy, hỏa, thổ và đem những hiện tượng trong vạn vật thiên nhiên vào trong cơ thể con bạn và xếp theo 5 một số loại vật hóa học trên call là ngũ hành. Năm giới còn có ý nghĩa sâu sắc nữa là sự việc vận động, đưa hóa các vật chất trong vạn vật thiên nhiên và của tạng bao phủ trong cơ thể.
2. Sự quy nạp của ngũ hành trong vạn vật thiên nhiên và trong khung hình con người
STT
Ngũ hành
Mộc
Hỏa
Thổ
Kim
Thủy
1
Ngũ Tạng
Can
Tâm
Tỳ
Phế
Thận
2
Ngũ Phủ
Đởm
Tiểu trường
Vị
Đại trường
Bàng quang
3
Ngũ thể
Cân
Mạch
Thịt (nhục)
Da lông
Xương tủy
4
Ngũ quan
Mắt
Lưỡi
Miệng
Mũi
Tai
5
Ngũ chí
Giận
Mừng
Lo
Buồn
Sợ
6
Ngũ chất
Gỗ
Lửa
Đất
Kim loại
Nước
7
Ngũ sắc
Xanh
Đỏ
Vàng
Trắng
Đen
8
NgũVị
Chua
Đắng
Ngọt
Cay
Mặn
9
Ngũ thời(mùa)
Xuân
Hạ
Cuối hạ
Thu
Đông
10
Ngũ Phương
Đông
Nam
Trung ương
Tây
Bắc
Trong điều kiện thông thường ( sinh lý):Vật chất trong vạn vật thiên nhiên và những loại hoạt động vui chơi của cơ thể liên quan mật thiết với nhau, hệ trọng nhau để vận tải không ngừng bằng cách tương sinh (hành nọ sịnh hành kia, tạng nọ sinh tạng kia) hoặc chế ước lẫn nhau để giữ được đà quân bình bằng cách tương tự khắc (hành này hoặc tạng này chế cầu hành hoặc tạng kia)3. Các quy luật buổi giao lưu của ngũ hành.a. Quy mức sử dụng tương sinh:Ngũ hành tương sinh là chỉ mối quan hệ sinh ra nhau một giải pháp thứ tự, shop nhau cải tiến và phát triển của thủy, hỏa, mộc, kim, thổ. Thiết bị tự tương sinh là: mộc sinh hỏa, hỏa sinh thổ, thổ sinh kim, kim sinh thủy, thủy sinh mộc. Sự tương sinh này cư tái diễn không ngừng. Nếu như đứng từ 1 hành cơ mà nói thì ra đời nó được call là “mẹ”, do nó hình thành được gọi là “con”.Trong cơ thể con người: can mộc sinh trọng tâm hỏa, trung tâm hỏa sinh tỳ thổ, tỳ thổ sinh phế kim, truất phế kim sinh thận thủy, thận thủy sinh can mộc.b. Quy phương tiện tương khắc:Ngũ hành khắc chế và kìm hãm là chỉ quan hệ lần lượt ức chế cho nhau của thủy, hỏa, mộc, kim, thổ. Sản phẩm công nghệ tự của tương khắc là: mộc khắc thổ, thổ khắc thủy, thủy khắc hỏa, hỏa xung khắc kim, kim xung khắc mộc. Quá trình tương tương khắc này cũng tuần hoàn không ngừng.Trong khung người con người: can mộc khăc tỳ thổ; tỳ thổ tự khắc thận thủy; thận thủy khắc trung tâm hỏa; trung khu hỏa xung khắc phế kim; phế kim tương khắc can mộcTrong đk bất thường xuyên hay dịch lý:Có hiện tượng hành nọ giỏi tạng nọ tương khắc hành cơ tạng tê quá mạnh bạo mà sinh ra dịch gọi là tương thừa; hoặc hành nọ tạng nọ không tương khắc được hành cơ tạng kia hotline là tương vũ-VD về tương thừa: thông thường can mộc khắc tỳ thổ, nếu như can khắc tỳ quá khỏe mạnh gây các hiện tượng như đau vùng thượng vị (dạ dầy), đi ngoại trừ nhiều lần (ỉa chảy bởi TK), lúc chữa yêu cầu chữa bình can (hạ vui mắt của can) cùng kiện tỳ (tăng tác dụng kiện vận của tỳ).– VD về tương vũ: thông thường tỳ thổ xung khắc thận thủy, trường hợp tỳ lỗi không khăc được thận thủy sẽ gây: ứ đọng nước (bệnh đi tả kéo dài) gây phù dinh dưỡng, khi chữa nên kiện tỳ và lợi niệu (để làm mất phù thũng).Quy luật tương sinh khắc chế được trình diễn bằng sơ vật dụng sau.
III. Ứng dụng trong y học1. Trong quan hệ tình dục sinh lý:
STT
Hiện tượng
Ngũ tạng
Can
Tâm
Tỳ
Phế
Thận
1
Ngũ hành
Mộc
Hỏa
Thổ
Kim
Thủy
2
Phủ
Đởm
Tiểu trường
Vị
Đại trường
Bàng quang
3
Ngũ thể
Cân
Mạch
Thịt (nhục)
Da lông
Xương tủy
4
Ngũ quan
Mắt
Lưỡi
Miệng
Mũi
Tai
5
Tình chí
Giận
Mừng
Lo
Buồn
Sợ
2. Trong quan lại hệ căn bệnh lý:
STT
Nguyên nhân bệnh
VD: chứng mất ngủ bênh tại vai trung phong cócác tại sao như
Can
Tâm
Tỳ
Phế
Thận
Mộc
Hỏa
Thổ
Kim
Thủy
1
Chính tà (bệnh nguyên phát)
*
2
Hư tà (từ mẹtruyền mang đến con)
*
3
Thực tà ( từcon truyền mang lại mẹ)
*
4
Vị tà (nó bịkhắc quá mạnh)
*
5
Tặc tà( nó không khắc được)
*
3. Chẩn đoán học:Căn cứ vào những triệu chứng tín hiệu của ngũ sắc, ngũ thể, ngũ vị, ngũ quan, ngũ chí để tìm dịch thuộc tạng phủ tất cả liên quan.
STT
Hiện tượng
Bệnh nằm trong tạng
Can
Tâm
Tỳ
Phế
Thận
1
Ngũ sắc
Xanh
Đỏ
Vàng
Trắng
Đen
2
Ngũ chí
Giận
Mừng
Lo
Buồn
Sợ
3
Ngũ thể
Cân
Mạch
Thịt (nhục)
Da lông
Xương tủy
4
Ngũ quan
Mắt
Lưỡi
Miệng
Mũi
Tai
a. Đề ra lý lẽ chữa bệnh:Hư thì ngã mẹ, thực thì tả conVd: Trong bệnh dịch phế khí hư, phế lao… trong điều trị buộc phải kiện tỳ, vày tỳ thổ sinh phế kim đây đó là con hư té mẹTrong bệnh dịch cao máu áp, vì sao do can dương thịnh, đề nghị chữa vào trọng tâm (an thần), vì can mộc sinh chổ chính giữa hoả đây đó là mẹ thực tả con.b. Về châm cứu:Trong châm cứu tín đồ ta tra cứu ra các loại ngũ du huyệt ngũ du:Tuỳ vào ghê âm kinh dương mỗi loại huyệt tương ứng với một hành; vào một mặt đường kinh tình dục giữa những huyệt là quan hệ nam nữ tương sinh, giữa hai đường kinh âm cùng dương quan hệ tình dục giữa các huyệt là quan hệ giới tính tương khắcTên các huyệt ngũ du được đặt theo chân thành và ý nghĩa của khiếp khi đi trong mặt đường kinh như dòng nước chảy:
Tên huyệt ngũ du
Ý nghĩa của nó
Huyệt hợp
Nơi tởm khí đi vào
Huyệt kinh
Nơi kinh khí đi qua
Huyệt du
Nơi ghê khí dồn lại
Huyệt huỳnh
Nơi kinh khí tung xiết
Huyệt tỉnh
Nơi ghê khí đi ra
Dưới đây là sơ đồ sắp xếp những huyệt ngũ du lien quan cho tương sinh và khắc chế của ngũ hành:
Kinh
Loại huyệt ngũ du
Tỉnh
Huỳnh
Du
Kinh
Hợp
DươngÂm
KimMộc
ThuỷHoả
MộcThổ
HoảKim
ThổThuỷ
Khi sử dụng huyệt ngũ du để chữa bệnh bệnh, fan ta cũng tiến hành theo nguyên tắc hư bổ người mẹ và thực tả nhỏ ( giảng kỹ ở trong phần châm cứu).4. Về thực hiện dược:a. Người ta xét tác dụng của vị thuốc so với bệnh tật tại các tạng che trên cơ sở tương quan giữa vị thuốc, color thuốc cùng với tạng phủ
Vị thuốc
Màu thuốc
Tác dụng vào tạng/ phủ
vị chua
Màu xanh
tạng can – đởm
vị đắng
Màu đỏ
tạng tâm / tè trường
vị ngọt
Màu vàng
tạng tỳ / vị
vị cay
Màu trắng
tạng phế/ đại trường
vị mặn
Màu đen
Tạng thận / bàng quang
b. Tín đồ ta còn dung ngũ vị này để bào chế làm biến hóa tính dược của các vị thuốc, gửi thuốc vào các tạng theo yêu ước điều trị:
II. Văn bản của giáo lý ngũ hành:1. Năm giới là gì ?Người xưa thấy gồm 5 loại vật chất chính: kim, mộc, thủy, hỏa, thổ và đem những hiện tượng trong vạn vật thiên nhiên vào trong cơ thể con bạn và xếp theo 5 một số loại vật hóa học trên call là ngũ hành. Năm giới còn có ý nghĩa sâu sắc nữa là sự việc vận động, đưa hóa các vật chất trong vạn vật thiên nhiên và của tạng bao phủ trong cơ thể.
